Những ngày còn bé, chiều mưa dầm nhưng trong nhà đã đầy đủ, quây quần thì hình ảnh một người đi đường đơn độc, im lặng núp mưa dưới mái hiên nhà mình luôn là hình ảnh gây ái ngại. Mẹ tôi bảo “con ra bảo bác ấy đứng lui thêm vào trong cho khỏi lạnh...”. Tới lượt mình, những chiều về học quên áo mưa, cũng đứng nép dưới hiên nhà ai đó dép cầm tay, quần xắn gối trong nhà cũng có người chạy ra “cháu đứng vào đây này, đứng đấy mưa tạt ướt hết về lại ốm!”.
Tất tả tìm chỗ trú mưa
Hay khoan khoái dầm trong mưa
Những mái hiên ướt sũng dầm dề, hay tí tách giọt mưa khi ấy chưa hình thành trong đứa bé lên 8, lên 10 những cảm xúc nào cho nghệ thuật nhưng chắc chắn, ba từ “những mái hiên” trú mưa bên phố, bên đường ấy đã hình thành trong tâm hồn đứa trẻ điều mà ta gọi là lòng nhân ái.
Những mái hiên trú mưa ngày xưa
Và ngày nay
Người lỡ đường, kẻ hành khất... có một thời chưa xa khi đứng trọ, ngủ nhờ dưới một mái hiên dường như ít bị xua đuổi, có những mái hiên buổi sáng vắng người, buổi tối là chỗ trở về của một người hành khất quen thuộc, trải manh chiếu rách, gối đầu lên bị gậy cũng qua một đêm lạnh lẽo. Nếu có là hình ảnh nhếch nhác thì cũng chỉ ban đêm và, lòng nhân ái chẳng ai muốn xua đuổi. Thằng bé lên 10 lắm khi bồn chồn ngồi dậy giữa cơn mưa đêm băn khoăn hỏi mẹ “bà cụ ăn xin ngoài hiên nhà mình có bị ướt không?” người mẹ chỉ cười buồn, xoa đầu “ngủ đi con!”...
Đô thị một thời nào đó, chưa tấp nập, chưa rực rỡ như hôm nay vẫn có nhiều những điều ấm áp từ con người.
Khi ấy chưa “rét đô thị”...
...khi ấy chưa là hôm nay, đô thị lộng lẫy, nhà cao tầng, chật hẹp đường xá và cũng bỗng... chật hẹp luôn cả lòng người cho dù không phải là tất cả, cho dù cái “chật hẹp lòng người” cũng có lý do chính đáng: tệ nạn xã hội, hút chích, trộm cắp, lừa đảo, kẻ ăn xin hôm nay cũng có “bang hội”, cũng đủ thứ mưu mẹo đánh lừa lòng nhân ái... Cái mái hiên trú mưa không chỉ là chỗ trú mưa, cái mái che trạm xe buýt không chỉ là chỗ ngồi, chỗ đứng, nó còn là chỗ tụ tập của tệ nạn đô thị. Căn nhà, con ngõ vắng vẻ, thiếu ánh đèn là “bóng tối” “tràn đến” thứ bóng tối do chính con người tạo ra, lòng tin, lòng nhân ái đôi khi bị trả giá trách sao lòng người hẹp lại.
Làm gì còn chỗ để trú mưa
Và những cơn mưa dầm tháng 6, tháng 7 đã thực sự trở nên “lạnh lẽo” hơn, những mái hiên không còn dám cho kẻ lạ trú chân vì an toàn của dẫu chỉ một mái gia đình.
Bây giờ đã thực sự “rét đô thị”.
Buồn vui lẫn lộn, biết làm sao?
Một hôm, có người gặp lại đứa bé ngày xưa nay đã lớn, đã già đứng trước hiên nhà trong chiều mưa muộn, khẽ một tiếng thở dài....
Bao giờ cho đến ... ngày xưa
Bài : Đỗ Trung Quân
Ảnh sưu tầm: GH
Theo SGTT
