Khánh Ly - Ra đi, trở về và... ở lại

Đúng như Khánh Ly nói, lần đầu tiên bà có dịp trở lại ở Hà Nội trong suốt 60 năm qua và quả thật, chỉ trong một khoảnh khắc, bà đã ôm trọn được những gương mặt tuy xa mà gần, tuy lạ mà thân, ôm được cái đời sống, bầu trời mà bấy lâu nay bà đã từng ôm một cách khắc khoải trong tâm tưởng, đến ngày hôm nay, mọi thứ đã trọn vẹn. 

Trong suốt 3 tiếng đồng hồ của những rỉ rả tựa như giờ phút giao thừa trong cuộc đời một con người bình thường, hay một khoảnh khắc cô đọng đã ở lại trong sự nghiệp của một nữ danh ca 70 tuổi, bà đã là người dẫn chuyện, đã là người tạo nên những kịch tính, cũng là người đã gói lại sự hoan hỉ hay những nỗi đau thương thiết thực đời thường, một phần trong bà, một phần nằm rải rác rất nhiều ở phía dưới khán phòng kia, và còn phiêu linh ở những nơi rất xa nữa, nơi đã có tiếng hát Khánh Ly và những giai điệu nhạc Trịnh chu du, ghé bước.

Khánh Ly đã trở về, không có nhiều nước mắt, nhưng cảm xúc thì chưa bao giờ cạn.

Khánh Ly bắt đầu một cách từ tốn và đôi chút ngập ngừng với liên khúc những ca khúc quen thuộc đầu tiên của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Bà thiếu một chút tự tin nghệ sĩ nhưng vẫn chắc chắn tìm được dấu vết cảm xúc nơi khán giả ở "đoạn đường" đầu tiên này. Tiếng hát Khánh Ly không còn được nguyên vẹn như thủa bà có thể cất nó lên một cách mãnh liệt, "đè nghiến" nỗi đau hay hoan hỉ niềm vui ở những giai đoạn đỉnh cao. 

Có những lúc bà chọn cho mình một góc ngồi nhỏ, hướng mắt lên màn hình như muốn đặt bản thân vào tư thế theo dõi, để có thể hoà mình một cách tự nhiên với không khí khán giả dưới kia. Nhưng ở phía khác của câu chuyện, phía khác của một buổi biểu diễn lừng lẫy, khán giả trong khán phòng Trung tâm hội nghị quốc gia chưa bao giờ vỗ tay nhiều như thế trong một buổi biểu diễn, cảm xúc của họ thăng hoa không chỉ vì họ được nghe hát, mà vì họ được nghe kể, được có cảm giác những thứ bé nhỏ, giá trị đang thấm đẫm, thẩm thấu một cách tinh tế vào từng lát cắt tinh thần. 

Khánh Ly thổi hồn tươi mát vào các tác phẩm của Trịnh Công Sơn.

Người già có một thời vang bóng dội về, người trung tuổi thấy được những con đường mình đang dẫm chân lên và phải hoàn thành phía trước, còn người trẻ tuổi thấy được ở giọng hát Khánh Ly một sự thúc đẩy và bao bọc nhẹ nhàng, khéo léo, sâu sắc.

Như cánh vạc bay, Xin cho tôi, Hạ trắng, bản song ca Niệm khúc cuối với người em Thái Châu, làm người ta nhanh chóng định thần và tin tưởng vào cái tin đồn “bà già bé nhỏ” ấy vẫn có thể hát một mạch 20 ca khúc là chuyện bình thường. Ra là nữ danh ca đứng trên sân khấu hàng nửa thế kỷ lại cũng có lúc lúng túng với chính cảm xúc của mình, chắc hẳn bản thân bà cũng không thể đoán định được rằng, một trong những buổi biểu diễn đáng nhớ nhất lại xuất hiện vào thời điểm này của cuộc đời.

Thái Châu là một trong những giọng ca rất hợp với Khánh Ly.

Và dấu ấn trẻ với Hà Anh Tuấn.

"Tình tứ như một bạn già" với Tuấn Ngọc.

Được đà tiến tới, tiếp tục với bản tango Vũ nữ thân gầy (lời Việt được viết bởi nhạc sĩ Phạm Duy) chứng minh cho người nghe, xem thấy rằng, việc bà được lọt vào một cái top danh giá dành cho những nghệ sĩ hát tango hay nhất quả không ngoa. Khánh Ly có nói, bà không giỏi về nhạc lý, nên trao trọn số phận mình cho ban nhạc, nhưng nhìn từng đường nét di chuyển trên sân khấu của nữ danh ca đủ để hiểu sự nhạy cảm với cả giai điệu và câu chữ của bà vẫn sắc sảo đến mức độ nào. 

Nếu có yêu tôi cũng là một bản nhạc tiếp theo có tiết tấu, một ca khúc không bao giờ cũ trong bất cứ giai đoạn nào, là những câu nói bất kỳ ai cũng có thể dành cho nhau, từ người dưng tới người thương, “nếu có yêu tôi, thì tốt với tôi bây giờ”.

Có những lúc bà vui tươi, "sôi động" trên sân khấu.

Một dấu ấn đáng nhớ trong đêm nhạc cũng dành cho Hà Anh Tuấn, chàng trai mới nhận ra sự yêu mến của bản thân với nhạc Phạm Duy thời gian chưa lâu, nhưng đã có thể trình diễn xuất sắc Áo anh sứt chỉ đường tà, để khiến ở dưới vỗ tay liên tục mỗi khi anh hát dứt một trường đoạn của ca khúc. Từng màu sắc, mảng miếng trong một phần trình diễn cần trường lực được Hà Anh Tuấn phân định rất rõ ràng và có tính toán, đủ để thấy mức độ “hiểu bài” và tập trung thế nào của anh cho phần trình diễn này. 

Hà Anh Tuấn sẽ còn nhiều thời gian để hoàn thành cách “kể chuyện” của anh, làm đúng màu hơn nữa tinh thần câu chuyện trong nhạc Phạm Duy, nhưng với cách xử lý tinh tế hiện có, không ai còn e ngại mỗi khi một ca sĩ trẻ như anh "đề nghị" chuyện hát những ca khúc nhạc Phạm Duy, chuyện tưởng chừng như đã “thất lạc” trên sân khấu trong nước với nghệ sĩ trẻ.

Hà Anh Tuấn đã có một dấu ấn không thể quên trong đêm diễn.

Cuối cùng, không thể bỏ qua được sự giao thoa trong tâm hồn đầy sóng gió (đã từng) của Khánh Ly và luôn trong trẻo, vô tư, không chấp niệm của Trịnh Công Sơn. Khi Khánh Ly nói, “ông Sơn hát nhạc của ông hay nhất”, không phải bà nói khéo, mà là một lời nói thẳng, nói thật của mình với ông. Chỉ có những cuộc đối thoại “tay đôi” giữa 2 viên ngọc quý của nền âm nhạc Việt Nam này mới đủ cho thấy một điều, câu chữ đã đủ làm nên những tinh thần độc lập, chưa cần phải giai điệu, chưa cần phải trình diễn.

“Em hỏi anh, sống trong đời sống, điều gì là quan trọng nhất”

“Sống trong đời sống, cần có một tấm lòng. Để làm gì, để gió cuốn đi”.

"Cần một tấm lòng. Để gió cuốn đi".

Ông Trịnh Công Sơn đã nói, không, phải xem như ông đã dự đoán tương lai, con người tuyệt vời nhất là có thể sống tử tế với nhau, để xây dựng những thánh đường không có thật, những thánh đường tình yêu trong tâm tư mỗi con người. Có lẽ chính vì sự thúc giục chưa bao giờ nguôi đó, Khánh Ly đã trở về, đã chạm đến nơi bà sinh ra và lớn lên. 

“Đi đâu loanh quanh cho đời mỏi mệt”, Khánh Ly đã có một ngày trở về với một thứ tinh thần tự do và trong lành nhất, buổi biểu diễn qua đi, có lẽ bà sẽ nhận ra một điều rằng, không có áp lực nào cả, không có sân khấu, không có trình diễn, bà đã làm xong rồi, đã xây dựng được rất nhiều thánh đường tình yêu ở khắp nơi, như tâm niệm từ một người tri kỷ trong cả cuộc đời của bà, đã từng mơ ước.

Một số hình ảnh khác của Khánh Ly trong đêm diễn:

Ca sĩ Thu Phương cũng có mặt trong chương trình đáng nhớ này của danh ca Khánh Ly.