Gặp gỡ bà mẹ trong một gia đình nghiện sách ở Hà Nội, người vừa là tác giả vừa làm "nghề lạ" chuyên đọc sách cho thiếu nhi

Bỏ việc để dành thời gian trọn vẹn cho đọc sách, viết sách và các dự án sách dành cho trẻ em

- Từng là nhà báo, có phải chị quyết định nghỉ việc là để có thể trở thành người tự do đọc sách, thậm chí làm 1 nghề nghiệp từ đam mê của mình là đọc sách cho trẻ em?

Thực ra, ngay từ công việc làm thêm đầu tiên cho đến công việc chính thức sau này của tôi đều đã gắn liền với việc đọc, với sách và với trẻ em rồi. 

Chính công việc và môi trường làm việc khi đó đã mang đến cho tôi rất nhiều cảm hứng, cả những cơ hội để khám phá, thử thách bản thân, đồng thời cũng tạo cho tôi động lực và khiến tôi tự tin để dành trọn vẹn thời gian cho đọc sách, viết sách và thực hiện các dự án, chương trình về sách dành cho trẻ em.

- Chị có phải là người nghiện sách không, sách có ý nghĩa như thế nào với chị và tinh thần yêu sách của chị bắt đầu từ bao giờ?

Nếu từ “nghiện” được chia thành ba cấp độ, thì tôi tự nhận mình ở cấp độ cao nhất. Khi tôi còn nhỏ, đặc biệt là từ lúc bắt đầu đi học lớp 1, sách nói riêng và việc đọc nói chung đúng nghĩa là cánh cửa mở ra thế giới bên ngoài rộng lớn đối với tôi. 

Mẹ thường mang sách ở thư viện trường mẹ về cho tôi đọc mỗi tuần, bố mẹ cũng đặt báo cho chúng tôi. 

Mỗi cuốn sách hay tờ báo thường được chị em tôi đọc đi đọc lại đến thuộc làu, trong lúc chờ đợi những cuốn sách hay số báo mới, tôi còn đọc sách giáo khoa mỗi ngày. 

Tôi nghĩ, tình yêu với những cuốn sách và thói quen đọc của tôi bắt đầu từ ngày đó.

Kiếm tiền từ đam mê... đọc sách cho trẻ em

- Và không chỉ là người đọc, là bà mẹ ham đọc, chị còn là 1 diễn giả đọc sách cho trẻ em… công việc này có gì đặc biệt, nó mang lại cho chị điều thú vị gì?

Điều thú vị nhất có lẽ là từ trước tới giờ, tôi chưa bao giờ nghĩ công việc này lại mang đến cho tôi thu nhập, dù vô cùng ít ỏi thôi (cười lớn). 

Đấy là tôi nói vui vậy và tôi cũng nghĩ từ “diễn giả” không phải là một từ phù hợp để đặt cạnh việc “đọc sách cho trẻ em”. 

Khi đọc sách cùng các bạn nhỏ, tôi luôn coi mình là một người bạn của chúng, và giờ đọc sách luôn là một khoảng thời gian tuyệt vời để tôi chia sẻ niềm vui và sự say mê với một cuốn sách mà tôi yêu thích với trẻ. 

Điều này ảnh hưởng rất lớn đến nguyên tắc chọn sách khi đọc cho trẻ em nghe của tôi, tôi chỉ chọn những cuốn sách mà mình thực sự yêu thích và có cảm xúc để đọc cùng chúng. Vì thế, điều thú vị nhất mà công việc này mang lại cho tôi có lẽ là những khoảnh khắc chìm đắm trong tiếng cười hồn nhiên, trong trẻo của trẻ thơ.

- Nhiều người mê đọc sách nhưng cách đọc đúng thì chưa hẳn là ai cũng biết. Nhiều người thường đọc quá nhanh như khoe thành tích và liệu rằng cũng nên đọc sách chậm lại?

Tôi nghĩ rằng, cứ mê đọc sách và duy trì thói quen đọc sách hàng ngày là tốt rồi. 

Mỗi người sẽ có một cách đọc khác nhau, đó là chưa kể đến mục đích đọc sách của mỗi người cũng khác nhau. Để phục vụ công việc, thì tôi cũng có lúc phải đọc rất nhanh theo số lượng để lấy được nhiều nhất có thể các dữ liệu mà mình cần. 

Tuy nhiên, mỗi ngày, hoặc khi nào quá bận rộn thì mỗi tuần tôi đều cố gắng dành ra một khoảng thời gian nhất định để đọc thật chậm những cuốn sách và chủ đề mình yêu thích.

- Theo chị, có phải những vị phụ huynh tối ngày úp mặt vào chiếc điện thoại thì việc con không yêu sách cũng là tất yếu? Chị có lời khuyên gì cho cha mẹ để tạo được văn hóa đọc lành mạnh trong gia đình mình?

Tôi nghĩ không chỉ trong việc đọc sách mà trong tất cả các việc khác, muốn trẻ có thói quen tốt cha mẹ đều phải làm gương. 

Trong quá trình làm việc với rất nhiều trẻ em trong độ tuổi từ 0-12 tuổi, tôi nhận thấy rằng, bạn nhỏ nào cũng có sự tò mò và niềm hứng thú đặc biệt với những cuốn sách. Bạn chỉ cần cầm một cuốn sách, ngồi xuống và mở sách ra mà chẳng cần làm gì thêm nữa thì chỉ cần một lúc sau là mọi đứa trẻ có mặt ở không gian đó sẽ vây xung quanh bạn. 

Chính vì thế, việc khó khăn nhất lại không phải là làm thế nào để một đứa trẻ thích đọc, mà chính là làm thế nào để cha mẹ nhận thức đúng đắn và đầy đủ về ý nghĩa và lợi ích của thời gian đọc sách cùng trẻ mỗi ngày. Điều này là một thử thách bởi vì, cha mẹ hầu hết đều bận, không chỉ riêng cha mẹ Việt Nam. 

Bà Mem Fox, một tác giả sách thiếu nhi nổi tiếng người Úc, cũng chia sẻ trong cuốn sách “Reading Magic: Why Reading Aloud to Our Children Will Change Their Lives Forever” của bà rằng: “Khi một vài phụ huynh nói với tôi họ không có đủ thời gian để đọc sách cho con dù chỉ 10 phút mỗi ngày, tôi cảm thấy lặng người đi. Bản thân chúng ta cần phải tự tạo ra thời gian cho chính mình”.

Vì thế, nếu có thể chia sẻ điều gì đó với cha mẹ, thì lời khuyên của tôi là hãy bắt đầu bằng việc dành 10 phút mỗi ngày để ngồi xuống đọc sách cho con nghe (mà không bận tâm đến điện thoại hay bất cứ điều gì khác). 

Chắc chắn, nếu bạn có 10 phút thực sự chất lượng để cùng đọc với con mỗi ngày, bạn sẽ biết mình cần làm gì tiếp theo.

Muốn chọn sách đúng cho con, bạn chỉ có cách đọc thật nhiều

- Việc chọn sách đúng và phù hợp cho con, cho chính mình cũng là 1 vấn đề khá đau đầu của nhiều gia đình. Chị có lời khuyên, lời gợi ý nào cho các đầu sách các bà mẹ và trẻ em nên quan tâm không?

Câu hỏi này để trả lời đầy đủ có lẽ phải cần cả một chuyên đề, vì đọc sách là một thói quen, sở thích mang tính cá nhân rất cao, ngay cả một em bé sơ sinh cũng đã có thể hiện rõ rệt để cho cha mẹ biết sở thích đọc sách của mình. 

Vì thế, kinh nghiệm sâu sắc nhất tôi có được sau gần 30 năm vui đọc là, để chọn được sách đúng và phù hợp cho chính mình hoặc cho con, chẳng còn cách nào khác là bạn phải đọc thật nhiều, đọc thường xuyên. 

Tất nhiên, cũng có những yếu tố khách quan giúp cha mẹ cân nhắc như độ tuổi, sở thích, cá tính, nhu cầu… tại mỗi giai đoạn phát triển của trẻ; nhưng quan trọng nhất vẫn là cha mẹ phải thực đọc rất nhiều. Tôi thường đọc cùng con khoảng hơn 30 cuốn sách khác nhau thì mới có một cuốn sách khiến con thực sự thích thú, yêu thích và đọc đi đọc lại nhiều lần sau đó.

- Chị có cho rằng dịch Covid-19 đã làm cho nhiều thói quen thay đổi nhưng thật may là trong đó có cả những thói quen tốt, ví như việc đọc sách "lên ngôi" chẳng hạn. Hẳn là trong cái rủi cũng có cái may đúng không?

Như tôi đã chia sẻ ở trên, nếu như trước khi đại dịch Covid-19 đến, nhiều người trong chúng ta bận rộn đến mức không dành được 10 phút mỗi ngày để đọc sách cùng con, thì bây giờ, chúng ta đã có nhiều thời gian hơn để làm việc đó rồi. 

Nếu nghĩ một cách tích cực thì đó thực sự là một điều may mắn. Tôi hi vọng rằng, chúng ta sẽ tận dụng tốt thời gian mà mình đang có để nuôi dưỡng niềm vui đọc.

Chúng tôi sẽ đồng hành cùng bạn trong chuỗi ngày giãn cách theo Chỉ thị 16 bằng những cuốn sách hay và nhiều hoạt động khác. Nếu bạn đã tìm được cuốn sách yêu thích để "cày" trong những ngày này, hãy chia sẻ cùng chúng tôi qua hashtag #GianCach2TuanNgonNgay để lan tỏa năng lượng tích cực đến những người khác nhé!