Những loài cá có khả năng sống không cần nước
Chúng có thể thở trong không khí, có thể di chuyển trên mặt đất không khác gì động vật trên cạn.
Có lẽ câu "cá phải gặp nước" không hề đúng với những trường hợp này. Một số loài cá có thể sống khi ra khỏi nước hay đúng hơn, chúng có thể sống trên mặt đất. Những loài cá này có thể xếp vào họ lưỡng cư.
Loài cá sống trên mặt đất... cho mát
Mangrove rivulus là loài cá đặc biệt sống tại khu vực Châu Mỹ. Khi nguồn nước sinh sống trở nên quá nóng do thời tiết, loài cá này sẽ nhảy lên bờ… cho mát. Mang cá mangrove rivulus phát triển cho phép chúng có thể lọc khí oxy từ không khí, hít thở bình thường.
Ngoài ra, mạch máu chạy kín dưới lớp da mỏng cũng tạo điều kiện cho loài mangrove rivulus hấp thu không khí trực tiếp vào máu nhanh hơn, dễ dàng hơn. Nhờ đó, loài mangrove rivulus có thể sống hàng tháng trời trên đất liền không cần nước.
Cá mangrove rivulus có thể sống hàng tháng trời trên đất liền.
Cá trê đi bộ, nguồn gốc Đông Nam Á, cũng có cơ quan phụ giúp hỗ trợ mang cá lọc oxy từ không khí để sống trên cạn dễ dàng.
Cá trê đi bộ, loài cá đặc biệt sống được trên cạn, xuất hiện nhiều tại Florida, Mỹ.
Loài cá có vây tiến hóa để … đi bộ
Những loài cá này thường có da trơn, di chuyển trên cạn bằng cách uốn cong cơ thể. Vây ngực, vây gai tạo đòn bẩy để cá tiến về phía trước. Lươn có thể coi là đại diện điển hình của loài cá sống trên cạn theo cách này. Lươn thở qua da, liên tục di chuyển cơ thể để có thể tiến về phía trước.
Lươn là một loài cá đã tiến hóa vây để có thể di chuyển trên cạn.
Mummichog là một giống cá ăn côn trùng có khả năng di chuyển đặc biệt hơn bằng cách… nhảy. Chúng sẽ định hướng trước nơi cần di chuyển. Sau đó, chúng dùng vây đẩy mạnh cơ thể tiến nhanh về phía trước.
Cá Mummichog có vây phát triển mạnh để có thể nhảy về phía trước.
Cá phổi Tây Phi là loài cá đồng đội. Chúng di chuyển bằng cách nhờ những con cá khác… thổi ra khỏi nước. Chúng có mang và phổi tách biệt. Vào mùa khô, chúng sống liên kết với nhau trong một cái kén nhầy, chui sâu xuống lớp bùn và nằm im, có thể trong nhiều năm mà không cần xuống nước.
Cá phổi Tây Phi thổi nhau để bay ra khỏi nước.
Tại sao nhiều loài cá phải ra khỏi nước?
Có nhiều lý do để cá ra khỏi nước. Có thể là chạy trốn kẻ thù hoặc môi trường có oxy thấp. Cá trê, cá da trơn lên mặt đất để tìm bạn tình, tìm thức ăn nếu nguồn nước hiện tại khô cạn.
Một loài cá bốn mắt tại Brazil lên mặt đất để tìm côn trùng ăn. Một số loài cá lên cạn đẻ trứng.
Vì những lý do này, chẳng có gì đáng ngạc nhiên khi thấy một loài cá nào đó sống trên mặt đấy. Đó là điều rất bình thường.
Loài cá bốn mắt Brazil lên cạn tìm thức ăn.
(Nguồn: National Geographic)